ΚΡΟΚΟΣ

Ο κρόκος γνωστός και με τις ονομασίες ζαφορά και σαφράνι είναι φυτό από το οποίο παράγεται ένα από τα πιο ακριβά μπαχαρικά που υπάρχουν στον κόσμο. Το σαφράν(ι) προέρχεται από τον ύπερο του άνθους του φυτού κρόκος, η επιστημονική ονομασία του οποίου είναιΚρόκος ο ήμερος (Crocus sativus) L. το οποίο ανήκει στην οικογένεια των Ιριδoειδών (Iridaceae) .

Καλλιέργεια

Η καλλιέργεια του κρόκου απαιτεί ακραίες κλιματικές συνθήκες. Χρειάζεται ξηρό και θερμό καιρό το καλοκαίρι και κρύο το χειμώνα. Η γη στην οποία θα καλλιεργηθεί θα πρέπει να είναι ξηρή, ασβεστώδης, επίπεδη και χωρίς δένδρα. Το έδαφος πρέπει να είναι καλά στραγγιζόμενο ώστε να απομακρύνεται το νερό και να αποφεύγονται έτσι πιθανές προσβολές μυκήτων στους βολβούς που θα έχουν ως αποτέλεσμα το σάπισμα τους. Η σπορά γίνεται τους μήνες Ιούνιο και Ιούλιο. Η σπορά γίνεται με την τοποθέτηση των βολβών σε αυλάκια βάθους 20 εκατοστών και σε απόσταση 10 εκατοστών μεταξύ τους. Η συγκομιδή γίνεται στα τέλη Οκτωβρίου με αρχές Νοέμβριου.

Το λουλούδι του φυτού ανοίγει την αυγή και πρέπει να μείνει κατά το δυνατόν λιγότερο πάνω στο φυτό διότι μαραίνεται γρήγορα και τα στίγματα χάνουν το χρώμα και το άρωμα τους. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η συγκομιδή γίνεται από όταν ξημερώσει μέχρι πριν τις 10 το πρωί. Μόλις τα λουλούδια μαζευτούν γίνεται διαχωρισμός του στίγματος από το υπόλοιπο λουλούδι. Υπολογίζεται ότι χρειάζονται 85,000 λουλούδια για να συγκομισθεί ένα κιλό από φρέσκα στίγματα κρόκου. Μετά το τέλος της συγκομιδής τα στίγματα πρέπει να αποξηρανθούν για να μπορούν να διατηρηθούν για μεγάλο χρονικό διάστημα. Κατά αυτή την διαδικασία ο φρέσκος κρόκος χάνει περίπου τα 4/5 του αρχικού του βάρους και αποκτά το χαρακτηριστικό του κόκκινο χρώμα. Από ένα κιλό φρέσκα στίγματα κρόκου το τελικό προϊόν είναι 200 γραμμάρια αποξηραμένων στιγμάτων. Τα αποξηραμένα στίγματα για να διατηρήσουν τα χαρακτηριστικά τους πρέπει να αποθηκευτούν και να προστατευθούν από την υγρασία, το ηλιακό φως και τη θερμότητα.

Το χωριό Κρόκος στον Νομό Κοζάνης βρίσκεται η μοναδική κροκοκαλλιεργούμενη περιοχή της Ελλάδας, στην οποία γίνεται από πάρα πολλά χρόνια συστηματική καλλιέργεια του φυτού.

Ο διεθνής οργανισμός έχει θεσπίσει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά και κανόνες με βάση τα οποία ο κρόκος κατατάσσεται σε διαφορετικές κατηγορίες ποιότητας.

Ιστορία

Η ιστορία του κρόκου ξεκινάει από την Ανατολή. Αναφορές χρήσης του φυτού αυτού βρίσκονται στην Μικρά Ασία καθώς και στην Αρχαία Αίγυπτο όπου χρησιμοποιούνταν ως αρωματικό από την βασίλισσα Κλεοπάτρα και από άλλους Φαραώ ως αρωματική και σαγηνευτική ουσία. Διαδεδομένη ήταν η χρήση του και σε ναούς και ιερά μέρη ως αρωματική ουσία. Η χρήση του κρόκου απαντάται στην Μινωϊκή αλλά και στηνΚλασική Ελλάδα όπου χρησιμοποιούνταν ως αρωματικό καθώς και ως χρωστική ουσία. Τοιχογραφίες που παρουσιάζουν λουλούδια κρόκου μπορεί κανείς να βρει στις ανασκαφές των Μινωϊκών Ανακτόρων.

Επίσης χαρακτηριστική είναι η τοιχογραφια με τις κροκοσυλλέκτριες που εκτίθεται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών Στους αρχαίους Έλληνες ήταν γνωστές και οι φαρμακευτικές ιδιότητες του κρόκου καθώς το χρησιμοποιούσαν για να καταπολεμήσουν την αϋπνία και τα δυσάρεστα αποτελέσματα του μεθυσιού από το κρασί. Επίσης χρησιμοποιούνταν ως άρωμα στα λουτρά αλλά και ως αφροδισιακό. Οι Άραβες χρησιμοποιούσαν τον κρόκο ως αναισθητικό και είναι αυτοί που το εισήγαγαν στην Ισπανία τον δέκατο αιώνα. Αποτέλεσε βασικό συστατικό πάνω στο οποίο χτίστηκε η Ενετική αυτοκρατορία καθώς ήταν ένα από τα εμπορικά κέντρα. Σήμερα χρησιμοποιείται σε όλο το κόσμο στην ζαχαροπλαστική, στην αρτοποιία καθώς και ως μέρος διαφόρων διασήμων πιάτων όπως για παράδειγμα η ισπανική παέγια.

ΦΟΥΞΙΑ ΣΚΟΥΛΑΡΙΚΙΑ!

Η σκουλαρίκια ή αλλιώς φούξια, είναι ένα από τα κλασσικά λουλούδια που έχουν οι κυρίες στις αυλές τους. Είναι το λουλούδι που όσο περισσότερο ανθίζει, τόσο πιο εντυπωσιακό γίνεται.Η φούξια γνώρισε μεγάλη επιτυχία σαν διακοσμητικό φυτό όταν πρωτοπαρουσιάστηκε στους ευρωπαϊκούς κήπους, αλλά η άφιξή της καθυστέρησε από τις πολιτικές ίντριγκες που επικρατούσαν εκείνη την εποχή. Όταν τελικά η φούξια εμφανίστηκε σαν καλλιεργήσιμο φυτό κατά τα τέλη του 18ου γρήγορα αναδείχτηκε σε διακοσμητικό κατεστημένο και έγινε το πιο δημοφιλές φυτό της Βικτωριανής εποχής, το επισφράγισμα κάθε κήπου. Στη φύση η φούξια απαντάται σε περιοχές που η Ισπανία θεωρούσε ότι της ανήκαν. Οι Ισπανοί προσπάθησαν να κρατήσουν τις αχανείς εκτάσεις του Νέου κόσμου με όσο το δυνατό λιγότερο κόστος. Οι Γάλλοι είχαν εκδιωχθεί από την Καραϊβική αλλά στα τέλη του 17ου αιώνα ο Λουδοβίκος ο 14ος κατάφερε να εγκαθιδρύσει ένα προγεφύρωμα όταν βοήθησε τους Ισπανούς στον πόλεμο με τους Άγγλους με αντάλλαγμα ένα κομμάτι του Νησιού Ισπανιόλα. (Ταϊτή)

Μάθε ποια είναι τα μυστικά για να την βλέπεις πάντα υγιή και λουλουδιασμένη.

• Της αρέσει η σκιά ή η ημισκιά και όχι η άμεση έκθεση στις δυνατές ακτίνες του ήλιου.

• Διψάει συχνά, θέλει το χώμα της μόνιμα δροσερό και υγρό, αλλά όχι λασπωμένο.

• Ανθίζει όλη την άνοιξη και το καλοκαίρι.

• Το χειμώνα προστάτεψέ την από τον παγετό ή προφύλαξέ την σε ένα μέρος απάνεμο και ζεστό. 

ΑΝΘΟΥΡΙΟ!

Το ανθούριο είναι γένος φυτών με πάνω από 700 είδη και ανήκει στην οικογένεια των Αροΐδών. Από τα δάση της τροπικής Αμερικής προερχόμενο , ανακαλύφτηκε από τον βοτανικό Heinrich Wilhelm Schott το 1829. Πολυετή φυτά , ποώδη , αναρριχώμενα και έρποντα με μακριά και πλατιά φύλλα. Τα ανθούρια με το πολύ πλούσιο φύλλωμα τους και τα χρωματιστά μεγάλα άνθη τους που μοιάζουν με κρίνα είναι σήμερα από τα πολύ κοινά διακοσμητικά φυτά εσωτερικού χώρου. Στις ταξιανθίες τους βρίσκει κανείς μεγάλη ποικιλία εντυπωσιακών χρωματισμών.

Φροντίδα
Το ανθούριο είναι αποκλειστικά φυτό εσωτερικού χώρου και αν και δεν είναι ιδιαίτερα δύσκολο να καλλιεργηθεί, δεν είναι από τα φυτά που μπορεί κανείς να παραμελήσει. Αν οι συνθήκες είναι καλές, το ανθούριο ανθοφορεί όλο το χρόνο και έχει μεγάλη διάρκεια ζωής. Συνήθως η ανθοφορία είναι πλουσιότερη την άνοιξη και το καλοκαίρι, κυρίως όμως γιατί αυτές τις εποχές το φυτό δέχεται λαμπερό φως για περισσότερες ώρες απ' ότι το χειμώνα.

Ο καλύτερος τρόπος για να ποτίσετε το ανθούριο είναι να βάλετε τη γλάστρα μέσα σε ένα κουβά ή μία λεκάνη με νερό και να το αφήσετε να τραβήξει από τις τρύπες στον πάτο της γλάστρας όσο νερό χρειάζεται. Θα το βγάλετε όταν δείτε ότι οι μπουρμπουλήθρες σταμάτησαν και θα το αφήσετε κάπου μέχρι να στραγγίξει το επιπλέον νερό. 

ΙΞΟΣ!

Ο Ιξός γνωστός και ως γκι ή γκυ είναι αειθαλές παράσιτο δέντρων, κυρίως των ελάτων. Το φυτό παράγει έναν λευκό σφαιρικό καρπό από τον οποίο εξάγεται μία κολλητική ύλη. Είναι φυτά που προτιμούν τα κρύα ή δροσερά μέρη. Μπορούν να αναπτυχθούν ακόμη και σε σκιερά μέρη ή ημισκιερές τοποθεσίες, καθώς και σε υγρά, καλά στραγγιζόμενα, γόνιμα εδάφη.

Στην αρχαιότητα θεωρούταν φαρμακευτικό βότανο, ενώ για τους Κέλτες δρυΐδες ήταν ιερό φυτό. Στις αγγλοσαξονικές χώρες στόλιζαν με αυτό τα σπίτια την περίοδο των Χριστουγέννων. Θεωρείται καλότυχο φυτό και είναι σύμβολο της αγάπης, της ειρήνης και της ευημερίας, για αυτό και επιλέγεται για στολισμό στα σπίτια. Στην Ελλάδα συνήθως το κρεμάμε στις πόρτες για να φέρει καλοτυχία και να διώχνει την γρουσουζιά τα Χριστούγεννα και το νέο έτος.

Ιξός εννοιολογικά σημαίνει κόλλα, κολλητική ύλη, ιξεύω: πιάνω πουλιά με τη ξόβεργα και ιξευτής: ο ορνιθήρας. Η επάλειψη μιας βέργας με το πυκνόρρευστο χυμό της ανθοφορούσας ειδικά γαλατσίδας μας δίνει μια άριστη ξόβεργα. Στη βοτανική ο ιξός του είδους Ιξός ο λευκός, Βίσκο το λευκό παρασιτεί κυρίως στα έλατα.

ΙΒΙΣΚΟΣ!

 Η καταγωγή του είναι από την Ανατολική Ασία. Τα φύλλα του έχουν νευρώσεις, εναλλάσσονται και έχουν μίσχους. Τα άνθη του έχουν 5 μεγάλα πέταλα είναι σε σχήμα κώνου και έχουν χρωματισμούς κόκκινους, λευκούς, ροζ και κίτρινους. Τα περισσότερα είδη είναι θάμνοι και καλλωπιστικά φυτά. Ένα είδος ιβίσκου είναι και η μπάμια.Κοινό καλλωπιστικό φυτό είναι και ιβίσκος ρόζα ή κινέζικη τριανταφυλλιά που φτάνει σε ύψος τα 4 μέτρα και καλλιεργείται για τα μεγάλα , όμορφα κωνικά του άνθη σε ποικιλία χρωμάτων. Το φυτό έχει υποστεί πολλές διασταυρώσεις και σήμερα υπάρχουν περίπου 800 είδη καλλιεργούμενων ποικιλιών.Ο ιβίσκος ο τρισχιδής είναι μονοετές φυτό με πολλές διακλαδώσεις των βλαστών του που φέρουν πολλές τρίχες.. Τα άνθη του έχουν χρώμα κόκκινο, λευκό ή κίτρινο και ανοίγουν όταν είναι στον ήλιο ενώ κλείνουν όταν είναι στη σκιά.

ΒΙΟΛΕΤΑ!

Η ετυμολογία της λέξης «βιολέτα» προέρχεται από το υποκοριστικό του ιταλικού viola που είναι και η ομώνυμη επιστημονική ονομασία του γένους στα λατινικά, ενώ η ετυμολογία της λέξης «μενεξές» προέρχεται από το τουρκικό menekşe, το οποίο είναι περσικής προέλευσης. Η λέξη «ίο» προέρχεται από τη λέξη της αρχαίας ελληνικής ἴον.

ΤΟΥΛΙΠΑ...LALE ΣΤΑ ΤΟΥΡΚΙΚΑ!

Αγγειόσπερμο, μονοκοτυλήδονο φυτό η τουλίπα ανήκει στην τάξη Λειριώδη (Liliales) και στην οικογένεια Λειριοειδή (Liliaceae).

LALE

Υπάρχουν 100 περίπου είδη τουλίπας που είναι όλα πολυετή ποώδη φυτά των περιοχών της Ευρώπης και της δυτικής και κεντρικής Ασίας.
Η τουλίπα καλλιεργείται συστηματικά κυρίως στη βόρεια και δυτική Ευρώπη όπου έφτασε στις αρχές του 16ου αιώνα και αναπτύχθηκαν πάμπολλες ποικιλίες. Η εισαγωγή ορισμένων μορφών τουλίπας στην Ολλανδία κατά το 17ο αιώνα, οδήγησε σε πραγματική μανία και επανάσταση, καθώς πληρώνονταν μεγάλα χρηματικά ποσά από καλλιεργητές-συλλέκτες για κάποιο βολβό στην αναζήτηση σπανίων χρωμάτων και σχημάτων.
Οι τουλίπες είναι βολβόριζα φυτά και ο βολβός τους είναι ωοειδής και καλύπτεται από διάφορους μεμβρανοειδείς χιτώνες καστανού χρώματος. Ο πολλαπλασιασμός τους γίνεται με τους βολβούς αυτούς, οι οποίοι δημιουργούν υπόγεια ριζώματα και, με τη σειρά τους, τα ριζώματα αυτά νέους βολβούς, και έτσι μπορούν να δημιουργηθούν ολόκληρες αποικίες.
Τα φύλλα της τουλίπας είναι μακριά και σαρκώδη, αυλακωτά με σχήμα λογχοειδές ή ωοειδές. Από το κέντρο των φύλλων βγαίνει ένας μακρύς βλαστός που φτάνει σε ύψος τα 70 εκατοστά και φέρει στην κορυφή του ένα μόνο μεγάλο άνθος, σχήματος κυπέλλου, μονόχρωμο σε ποικίλους χρωματισμούς.
Τα κύρια χρώματα των ανθέων της τουλίπας είναι το κίτρινο και το κόκκινο, αλλά βρίσκουμε και λευκά, πορφυρά και ροζ άνθη.
Ο καρπός της τουλίπας είναι κάψα τριγωνικού σχήματος που φέρει πολλά μικρά σπόρια.
Οι τουλίπες φύονται σε βραχώδεις περιοχές, ορεινές και ημιορεινές, εκεί όπου αναπτύσσονται και άλλα ποώδη φυτά. Ορισμένα είδη τουλίπας έχουν σχέση με καλλιεργούμενες περιοχές, ιδιαίτερα αυτές όπου φύονται και σιτηρά.
Μεγάλες οργανωμένες καλλιέργειες του φυτού βρίσκονται στην Ολλανδία, που καλύπτουν τεράστιες εκτάσεις γι' αυτό η Ολλανδία ονομάζεται και ‘’χώρα της τουλίπας’’.

Ελληνικοί μύθοι για την τουλίπα:Σε πολλούς Ελληνικούς μύθους αναφέρεται η λέξη τουλίπα . Μύθοι που σχετίζονται με την ιστορία της γέννησής της . Ένας από αυτούς τους μύθους : Στην Ανατολή κάποτε ήταν ένας πρίγκιπας Πέρσης που τον έλεγαν Φαράχ . Ήταν πολύ ερωτευμένος με τη Σχιρίν. Μια μέρα η αγαπημένη του σκοτώθηκε , ο Φαράχ τότε έπεσε με το άλογό του σε έναν γκρεμό θέλοντας να αυτοκτονήσει. Το αίμα του απλώθηκε στο έδαφος και κάθε σταγόνα του έγινε τουλίπα. Από εκείνη την στιγμή η τουλίπα έγινε το έμβλημα της απόλυτης αγάπης.